Een week met Bonhoeffer 8 mei

75 jaar bevrijding, 8 mei 2020

Eén van de bekendste teksten van Dietrich Bonhoeffer is het gedicht 'Wie ben ik'. Hij vraagt zich af - en wie vraagt zich dat niet af, bij tijd en wijle? - wie hij echt is.. Ben je degene die anderen zien, of ben je vooral wat je van jezelf ziet, en vindt?
Of is er nog een derde perspectief - het perspectief van God? Ben ten diepste door God gezien?

Hoe is dat voor jou? Wie ben je ten diepste?
René van Loenen schreef een liedtekst die gebaseerd is op dit gedicht, op de melodie van psalm 139. 'Heer die mij ziet zoals ik ben' klinkt zo mee, onuitgesproken, in het lied dat je in de podcast kunt horen.

Wie ben ik? Vaak zeggen ze mij
dat ik kalm, blijmoedig en stevig
stap uit mijn cel,
een landheer uit zijn slot.

Wie ben ik? Vaak zeggen ze mij
dat ik duidelijk, vrij en vriendelijk
spreek met mijn bewakers,
ik als de gebieder.

Wie ben ik? Ook zeggen ze mij
dat ik lijdzaam, glimlachend, fier
de rampzalige dagen verdraag
als iemand, gewend aan de zege.

Ben ik dat echt, wat anderen van me zeggen?
Of ben ik slechts dat wat ik ken van mezelf?
Een gekooide vogel, onrustig, ziek van verlangen,
happend naar adem, iemand knijpt me de keel dicht,
hongerend naar kleuren, naar bloemen, vogelgezang,
dorstend naar woorden die goed doen, mensen dichtbij,
bevend van boosheid om willekeur, om de kleinzieligste kwetsing,
waanzinnig van wachten op grotere dingen,
machteloos en bezorgd om vrienden, eindeloos ver,
moe en te leeg om te bidden, te denken, scheppend bezig te zijn,
mat en bereid om van alles afscheid te nemen.

Wie ben ik? Deze of die?
Ben ik dan vandaag deze en morgen een ander,
ben ik beiden tegelijk? Voor de mensen een veinzer
en voor mezelf een zielige, zeurende zwakkeling.
Of lijkt wat in mij nog rest een verslagen leger,
dat in wanorde wijkt, de strijd al gewonnen.

Wie ben ik? Eenzaam getob spot met mij.
Wie ik ook ben, u kent mij, o God! Van u ben ik.

Dietrich Bonhoeffer, juni 1944

Bron: 'Gedichten en gebeden in de gevangenis' zoals ze verzameld zijn door De Roos van Culemborg, aangevuld met gedichten van Corrie Kopmels en liedteksten van René van Loenen, allemaal gebaseerd op het gedachtengoed van Bonhoeffer. Je kunt het boekje 'Bonhoeffer 75. Gedichten en gebeden in gevangenschap. Werkschrift 2019 - 2020' downloaden om zo alle teksten te lezen.