Een week met Bonhoeffer, 7 mei - vriendschap

75 jaar vrijheid, 7 mei 2020

je kunt deze blog ook als podcast beluisteren

Veel van wat Bonhoeffer schreef, schreef hij aan zijn vriend Eberhard Bethge.
Over vriendschap schrijft hij een gedicht in augustus 1944; het is een verjaardagscadeau voor Eberhard. Vriendschap is als een korenbloem die de boer laat staan langs de rand van het korenveld; het dient niet ergens voor, het is geen plicht,  geen conventie; vriendschap is vrij, speels.
Bonhoeffer gebruikt mannelijke taal, maar had hij nu geleefd, dan had het vast inclusiever geklonken.

In het gedicht 'Geluk en ongeluk' verschijnt aan het eind de trouw - van de moeder, de geliefde, de vriend en de broer.
Of zoals Corrie Kopmels dicht:
'Dan verschijnt uit het niets
een vriend voor de ruit'
Het ongeluk wijkt terug'.

Hoe kijk jij naar vriendschap? Is het beeld van wat zomaar mag bloeien aan de rand van het korenveld voor jou herkenbaar? Of zie je het anders?

In de podcast hoor je 'Kindred Spirits' een lied van de Sunshine cleaners, van de CD Silent Voices, gebaseerd op teksten van Bonhoeffer.

Vriend

Naast het vruchtbare korenveld,
vol zorg en met eerbied bewerkt,
soms met bloed zweet en tranen,
naast de akker van hun dagelijks brood
laten mensen toch ook de mooie korenbloem bloeien.
Niemand heeft haar geplant of begoten.
Weerloos groeit ze in vrijheid,
in vrolijk vertrouwen dat haar het leven
onder de hemelboog wordt gegund.
Buiten de stevige muren van huwelijk, arbeid en leger
wil een mens ook vrij kunnen leven
en toegroeien naar de zon.
Niet alleen de rijpe vrucht,
ook de bloesem is prachtig.
Of de bloesem er is voor de vrucht
of de vrucht voor de bloesem,
wie zal het weten?
Toch zijn ze ons beiden gegeven.
Een kostbare, zeldzame bloesem,
ontsproten aan vrijheid van geest,
onbevreesd, speels, vol vertrouwen
in het uur van geluk,
zo is de vriend voor de vriend.

Geluk en ongeluk

Dit is het uur van de trouw,
het uur van de moeder en de geliefde,
het uur van de vriend en de broer.
Trouw verheft alle ongeluk
en omhult het stil
met een milde, goddelijke glans.
Dietrich Bonhoeffer, fragmenten 'Geluk en ongeluk', juni 1944

Bron: 'Gedichten en gebeden in de gevangenis' zoals ze verzameld zijn door De Roos van Culemborg, aangevuld met gedichten van Corrie Kopmels en liedteksten van René van Loenen, allemaal gebaseerd op het gedachtengoed van Bonhoeffer. Je kunt het boekje 'Bonhoeffer 75. Gedichten en gebeden in gevangenschap. Werkschrift 2019 - 2020' downloaden om zo alle teksten te lezen.